Đau vai gáy là vấn đề phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Trong y học cổ truyền, nhiều cây thuốc Nam được sử dụng để điều trị đau vai gáy nhờ tính an toàn, hiệu quả và dễ tiếp cận. Bài viết này tập trung giới thiệu các cây thuốc Nam giúp giảm đau vai gáy, dựa trên kinh nghiệm của ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông.
Thổ Phục Linh: Vị Thuốc Giảm Đau, Chống Viêm Tự Nhiên
Thổ phục linh, hay còn gọi là Kim cang, Khúc khắc, là một trong những cây thuốc Nam được sử dụng phổ biến để trị đau vai gáy. Đây là thân rễ phơi khô của cây Smilax glabra Roxb., thuộc họ Khúc khắc (Smilacaceae). Với đặc tính chống viêm và tăng cường sức đề kháng, Thổ phục linh giúp giảm đau nhức, mỏi cơ hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp đau vai gáy do phong thấp.
- Tính vị: Tính bình, vị ngọt nhạt, chát, không độc.
- Quy kinh: Can, Vị.
- Công năng: Thông lợi khớp, trừ thấp, giải độc, lợi niệu.
- Chủ trị: Đau nhức xương khớp, tràng nhạc, tiểu đục, lở ngứa.
Thổ phục linh thường được sử dụng trong các bài thuốc sắc uống hoặc kết hợp với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị. Theo ông Nguyễn Thành Danh, vị thuốc này đặc biệt phù hợp với người bị đau vai gáy do thời tiết thay đổi hoặc cơ thể suy nhược.
Vị thuốc Thổ phục linh khô dùng trong Đông y
Cốt Toái Bổ: Hỗ Trợ Xương Khớp, Giảm Đau Hiệu Quả
Cốt toái bổ, hay còn gọi là Tắc kè đá, Hầu khương, là thân rễ phơi khô của cây Drynaria fortunei hoặc Drynaria bonii, thuộc họ Dương xỉ (Polypodiaceae). Đây là dược liệu quý hiếm, nổi bật với khả năng giảm đau, tăng hấp thu canxi và phospho, giúp cải thiện sức khỏe xương khớp.
- Tính vị: Tính ấm, vị đắng.
- Quy kinh: Can, Thận.
- Công dụng: Mạnh gân xương, hoạt huyết, hóa ứ, bổ can thận, cầm máu.
- Chủ trị: Đau nhức lưng, chấn thương, đau lưng mỏi gối, thận hư yếu.
Cốt toái bổ thường được dùng dưới dạng bột hoặc sắc uống. Ông Nguyễn Thành Danh khuyên nên kết hợp Cốt toái bổ với các vị thuốc khác để tối ưu hóa tác dụng giảm đau vai gáy, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người lao động nặng.
Dây Đau Xương: Thư Giãn Gân Cốt, Giảm Đau Nhanh
Dây đau xương (Tinospora sinensis), còn gọi là Khoan cân đằng, là một cây thuốc Nam quý với tác dụng thư cân hoạt lạc, khu phong trừ thấp. Theo y học hiện đại, cây này chứa các hoạt chất chống viêm, ức chế co thắt cơ trơn, giúp giảm đau vai gáy nhanh chóng.
- Tính vị: Tính mát, vị đắng.
- Quy kinh: Can.
- Công dụng: Thư cân hoạt lạc, khu phong trừ thấp, mạnh gân cốt.
- Chủ trị: Đau nhức xương khớp, phong thấp tê bại, chấn thương.
Dây đau xương thường được sắc uống hoặc dùng ngoài dưới dạng ngâm rượu để xoa bóp. Theo ông Nguyễn Thành Danh, vị thuốc này rất hiệu quả cho người bị đau vai gáy do ngồi lâu hoặc làm việc sai tư thế.
Ngưu Tất: Hỗ Trợ Gân Cốt, Giảm Đau Vai Gáy
Ngưu tất (Achyranthes bidentata), hay còn gọi là Cỏ xước, là rễ phơi khô của cây thuộc họ rau Dền (Amaranthaceae). Vị thuốc này có tác dụng chống viêm, giảm đau, bảo vệ thần kinh và tăng cường sức khỏe gân cốt.
- Tính vị: Tính bình, vị chua, đắng.
- Quy kinh: Can, Thận.
- Công năng: Mạnh gân cốt, hoạt huyết thông kinh, bổ can thận.
- Chủ trị: Đau lưng gối, mỏi gân xương, tăng huyết áp.
Ngưu tất thường được dùng trong các bài thuốc sắc hoặc ngâm rượu. Ông Nguyễn Thành Danh nhấn mạnh rằng Ngưu tất phù hợp với người bị đau vai gáy kèm theo triệu chứng tê bì hoặc huyết áp không ổn định.
Khương Hoạt: Trừ Thấp, Giảm Đau Cổ Vai
Khương hoạt (Notopterygium incisum), thuộc họ Hoa tán (Apiaceae), là một vị thuốc quan trọng trong điều trị đau vai gáy do phong thấp. Với tính ôn, vị thuốc này giúp tán hàn, trừ thấp, giảm đau hiệu quả.
- Tính vị: Tính ôn, vị đắng, cay.
- Quy kinh: Can, Thận, Bàng quang.
- Công dụng: Tán hàn giải biểu, trừ thấp, khu phong, thông kinh hoạt lạc.
- Chủ trị: Đau cổ, đau đầu vùng chẩm, thấp khớp, viêm khớp dạng thấp.
Khương hoạt thường được dùng trong các bài thuốc sắc hoặc phối hợp với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả. Ông Nguyễn Thành Danh lưu ý rằng vị thuốc này đặc biệt hữu ích trong trường hợp đau vai gáy do lạnh hoặc thời tiết ẩm ướt.
Xuyên Khung: Hành Khí Hoạt Huyết, Giảm Đau Hiệu Quả
Xuyên khung (Ligusticum wallichii), thuộc họ Hoa tán (Apiaceae), là thân rễ phơi khô có tác dụng hành khí hoạt huyết, giảm đau vai gáy do thấp khớp hoặc lưu thông khí huyết kém.
- Tính vị: Tính ôn, vị cay.
- Quy kinh: Can, Tâm bào, Đởm.
- Công dụng: Hành khí hoạt huyết, khu phong táo thấp, giảm đau.
- Chủ trị: Đau khớp, đau đầu, rối loạn kinh nguyệt.
Xuyên khung thường được dùng trong các bài thuốc sắc hoặc kết hợp với các vị thuốc khác. Theo ông Nguyễn Thành Danh, vị thuốc này giúp cải thiện tuần hoàn máu, từ đó giảm đau vai gáy hiệu quả.
Phòng Phong: Tán Phong, Trừ Thấp, Hỗ Trợ Xương Khớp
Phòng phong (Ledebouriella seseloides), thuộc họ Hoa tán (Apiaceae), là vị thuốc có tác dụng kháng khuẩn, giảm đau, trừ phong thấp, rất hữu ích trong điều trị đau vai gáy.
- Tính vị: Tính ấm, vị cay, ngọt.
- Quy kinh: Can, Phế, Tỳ, Vị, Bàng quang.
- Công dụng: Tán phong, trừ thấp, điều hòa nhiệt độ.
- Chủ trị: Đau nhức xương khớp, phong thấp, tê bì, cảm mạo.
Phòng phong thường được dùng trong các bài thuốc sắc hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Ông Nguyễn Thành Danh khuyến nghị sử dụng Phòng phong cho người bị đau vai gáy kèm triệu chứng tê bì hoặc mệt mỏi.
Kết Luận
Các cây thuốc Nam trị vai gáy như Thổ phục linh, Cốt toái bổ, Dây đau xương, Ngưu tất, Khương hoạt, Xuyên khung và Phòng phong là những giải pháp tự nhiên hiệu quả trong điều trị đau vai gáy. Với sự tham vấn của ông Nguyễn Thành Danh, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, bài viết đã cung cấp thông tin chi tiết, dễ hiểu và đáng tin cậy về các vị thuốc này. Hãy sử dụng các bài thuốc Nam một cách khoa học để cải thiện sức khỏe xương khớp và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh
Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital
Lương Y Nguyễn Thành Danh 