Đau vai gáy là tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người, thường do căng thẳng cơ, thoái hóa khớp hoặc các vấn đề liên quan đến cột sống cổ. Việc sử dụng thuốc phù hợp có thể giúp giảm đau nhanh chóng và cải thiện triệu chứng, nhưng cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn. Bài viết này tập trung vào các loại thuốc hàng đầu được sử dụng trong điều trị đau vai gáy, dựa trên kinh nghiệm chuyên môn từ các nguồn y khoa đáng tin cậy. Nội dung được tham vấn bởi Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, với hơn nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị bệnh lý xương khớp.

Thuốc giảm đau Paracetamol

Paracetamol là một trong những lựa chọn đầu tay cho các trường hợp đau vai gáy ở mức độ nhẹ đến trung bình, nhờ khả năng giảm đau nhanh mà ít tác dụng phụ hơn so với một số loại thuốc khác. Loại thuốc này hoạt động bằng cách can thiệp vào quá trình truyền tín hiệu đau đến não, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn mà không gây viêm loét dạ dày như một số nhóm thuốc kháng viêm.

• Thành phần: Hoạt chất chính là Paracetamol.
• Cơ chế hoạt động: Tác động lên hệ thần kinh trung ương, ức chế sản sinh prostaglandin – chất trung gian gây viêm và truyền cảm giác đau, từ đó ngăn chặn chuỗi phản ứng dẫn đến đau nhức.
• Tác dụng: Giảm đau hiệu quả cho các loại đau từ nhẹ đến vừa, bao gồm đau đầu, đau cơ, đau khớp và đặc biệt là đau vai gáy do căng thẳng.
• Hiệu quả: Giảm đau nhanh chóng trong thời gian ngắn, thường thấy tác dụng sau 30-60 phút.
• Cách dùng: Uống trực tiếp với nước, liều lượng theo chỉ định của bác sĩ, thường không vượt quá 4g/ngày cho người lớn.
• Tác dụng phụ: Phổ biến như dị ứng (phát ban, ngứa, sưng mặt, khó thở); ít gặp hơn là buồn nôn, phân đen, đau dạ dày, nước tiểu sẫm màu, tổn thương gan, chán ăn, vàng da hoặc vàng mắt.
• Lưu ý khi sử dụng: Chống chỉ định với người nghiện rượu, có bệnh lý tim mạch, thận, phổi, gan hoặc mẫn cảm với thành phần thuốc. Không hiệu quả nếu có viêm sưng khớp. Thận trọng với phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em dưới 3 tháng. Luôn thông báo cho bác sĩ về các thuốc đang dùng để tránh tương tác.

Thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAID)

NSAID là nhóm thuốc được ưu tiên khi đau vai gáy kèm theo viêm, giúp giảm cả đau và sưng viêm hiệu quả hơn Paracetamol. Nhóm này bao gồm nhiều loại, được chia thành hai phân nhóm chính dựa trên cơ chế ức chế enzyme COX, phù hợp cho các trường hợp đau do thoái hóa khớp hoặc viêm khớp vai.

• Tác dụng: Giảm đau và kháng viêm mạnh mẽ.
• Hiệu quả: Mạnh hơn Paracetamol, đặc biệt trong việc kiểm soát viêm.
• Ứng dụng: Điều trị đau vai gáy, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống, viêm khớp vai và các bệnh lý tương tự.
• Cách sử dụng: Uống, bôi ngoài da hoặc tiêm, tùy theo mức độ nghiêm trọng.

Nhóm NSAID không chọn lọc

Nhóm này ức chế cả COX-1 và COX-2, mang lại hiệu quả cao nhưng có thể ảnh hưởng đến dạ dày.

• Cơ chế: Ức chế enzyme COX-1 và COX-2.
• Hoạt chất: Ibuprofen, Aspirin, Naproxen.
• Tác dụng phụ: Viêm loét dạ dày-tá tràng, xuất huyết tiêu hóa.
• Lưu ý: Không dùng cho người từng bị loét dạ dày, đang dùng thuốc chống đông máu hoặc Corticosteroid.

Nhóm NSAID chọn lọc trên COX-2

Nhóm này tập trung vào COX-2 để giảm viêm mà ít ảnh hưởng đến dạ dày hơn.

• Cơ chế: Ức chế chọn lọc COX-2, giảm viêm mà hạn chế tác động tiêu cực lên dạ dày.
• Hoạt chất: Celecoxib, Meloxicam.
• Tác dụng phụ: Có thể gây vấn đề tim mạch.
• Lưu ý: Không dùng cho bệnh nhân thận, xơ gan, suy tim hoặc đang dùng thuốc lợi tiểu. Tham khảo bác sĩ cho trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.

Thuốc giảm đau nhóm Opioid

Khi đau vai gáy nghiêm trọng và không đáp ứng với các thuốc thông thường, Opioid được xem xét như một lựa chọn mạnh mẽ, nhưng chỉ dưới sự giám sát chặt chẽ để tránh rủi ro nghiện và tác dụng phụ nghiêm trọng.

• Cơ chế: Tác động lên thụ thể opioid trong não để chặn tín hiệu đau.
• Hoạt chất: Morphine hoặc các dẫn xuất tương tự.
• Tác dụng: Kiểm soát cơn đau dữ dội ở vai gáy.
• Hiệu quả: Nhanh và mạnh, nhưng chỉ dùng như biện pháp cuối cùng.
• Cách sử dụng: Uống hoặc tiêm, theo chỉ định nghiêm ngặt.
• Tác dụng phụ: Buồn nôn, táo bón, buồn ngủ, nguy cơ nghiện cao, ảnh hưởng hệ tiêu hóa và thần kinh.
• Lưu ý: Không tự ý sử dụng, tránh kết hợp với rượu bia hoặc chất kích thích để ngăn ngừa quá liều. Báo cáo ngay tác dụng phụ cho bác sĩ.

Thuốc kháng viêm Corticosteroid

Corticosteroid là thuốc chống viêm mạnh, thường dùng cho đau vai gáy do viêm nặng hoặc bệnh tự miễn, giúp giảm sưng và đau nhanh chóng nhưng cần kiểm soát để tránh tác dụng phụ dài hạn.

• Cơ chế: Chống viêm, ức chế miễn dịch và co mạch.
• Hoạt chất: Methylprednisolone, Triamcinolone acetonide, Prednisolone.
• Tác dụng: Giảm sưng, đỏ, đau do viêm; ức chế hệ miễn dịch để điều trị bệnh tự miễn liên quan đến khớp.
• Hiệu quả: Giảm đau nhanh, cải thiện triệu chứng ở đau vai gáy, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp và các bệnh tương tự.
• Cách sử dụng: Uống (viên nén, siro), tiêm nội khớp hoặc truyền tĩnh mạch.
• Tác dụng phụ ngắn hạn: Tăng cân, khó ngủ, thay đổi tâm trạng, dễ bầm tím, mặt sưng, nổi mụn, miễn dịch yếu, loãng xương.
• Tác dụng phụ dài hạn: Huyết áp cao, đường huyết cao, cholesterol cao, loãng xương, viêm loét dạ dày, nguy cơ nhiễm trùng, đục thủy tinh thể.
• Lưu ý: Không dùng cho người dị ứng, rối loạn đông máu hoặc nhiễm khuẩn gần vị trí tiêm. Thông báo thuốc đang dùng để tránh tương tác. Thận trọng với phụ nữ mang thai, cho con bú và khi lái xe.

Thuốc giãn cơ trị đau vai gáy

Thuốc giãn cơ giúp thư giãn cơ bắp bị co thắt, thường kết hợp với các thuốc khác để điều trị đau vai gáy do căng cơ hoặc chuột rút.

• Cơ chế: Tác động lên tủy sống, gián đoạn tín hiệu đau lên não.
• Hoạt chất: Metaxalone, Cyclobenzaprine, Methocarbamol.
• Tác dụng: Giảm co thắt cơ, chuột rút, làm dịu đau cơ ở vai gáy.
• Hiệu quả: Cải thiện triệu chứng khó chịu do căng cơ.
• Cách sử dụng: Uống theo liều bác sĩ kê.
• Tác dụng phụ: Đau đầu, buồn ngủ, chóng mặt, huyết áp thấp, nước tiểu đổi màu.
• Lưu ý: Tránh lạm dụng để ngừa nghiện. Tham khảo bác sĩ nếu cao tuổi, bệnh gan, não hoặc tâm thần. Không lái xe hoặc vận hành máy móc khi dùng.

Các loại thuốc khác hỗ trợ điều trị đau vai gáy

Bên cạnh các nhóm chính, một số thuốc bổ trợ có thể được chỉ định để tăng hiệu quả, đặc biệt khi đau liên quan đến thần kinh hoặc thiếu hụt dinh dưỡng.

• Thuốc giảm đau thần kinh (chống co giật): Pregabalin và Gabapentin giúp giảm đau do tổn thương thần kinh ở vai gáy. Tác dụng sau 3-4 tuần, có thể gây chóng mặt, buồn ngủ, tăng cân hoặc suy hô hấp nghiêm trọng – báo bác sĩ ngay.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCV3): Tăng serotonin và norepinephrine để giảm đau vai gáy và cải thiện tâm trạng. Tác dụng phụ: Khô miệng, táo bón, buồn ngủ, chóng mặt.
• Vitamin nhóm B: B1, B6, B12 hỗ trợ chức năng thần kinh, giảm đau vai gáy do thiếu hụt.
• Thuốc bôi và cao dán: Chứa Trolamine salicylate, Lidocaine, Capsaicin, Methyl salicylate để giảm đau tại chỗ.

Thuốc Đông y trong điều trị đau vai gáy

Trong y học cổ truyền, các bài thuốc từ thảo dược được sử dụng để hỗ trợ giảm đau vai gáy một cách tự nhiên, tập trung vào việc cân bằng khí huyết và cường gân cốt. Ông Nguyễn Thành Danh nhấn mạnh rằng, các sản phẩm như Vagabido+ từ Dược Bình Đông, với thành phần từ Đảng sâm, Đương quy, Xuyên khung, có thể hỗ trợ giảm đau mỏi vai gáy và tê bì chân tay hiệu quả, giúp duy trì sức khỏe xương khớp mà không gây phụ thuộc. Những lựa chọn này thường được kết hợp với Tây y để tăng cường hiệu quả tổng thể.

Việc chọn thuốc điều trị đau vai gáy cần dựa trên chẩn đoán chính xác từ bác sĩ, kết hợp lối sống lành mạnh để đạt kết quả tốt nhất. Nếu triệu chứng kéo dài, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để tránh biến chứng.

Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh

Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Nguồn Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital, Phòng khám ACC